دوزیستان یا آفتاب‌پرستان

پایگاه خبری زرک ـ عبدالرضا شهبازی

این روزها در فضای مجازی به شیوه مدیریت در استان لرستان اشاره می‌شود که در فضای واقعی هم به طور گسترده‌ای در دولت اول جناب آقای روحانی با آن  مواجهه بودیم که بعضی از کنشگران سیاسی و اجتماعی آن را مدیریت دو زیستی نام نهاده‌اند. ابتدا دو حقوق‌دان لرستانی، اساتید ارجمندم بهزاد مومنی و طاهر کنعانی به آن اشاره نمودند. در این‌جا لازم دیدم یادداشتی کوتاه در این زمینه بنویسم و با ذکر خاطره‌ای کوتاه به آن بپردازم.

در دوران کودکی و نوجوانی در روستای ما پیرمرد خوش مشربی زندگی می‌کرد به نام باباپیر. با ریش‌هایی صاف که همیشه در انبانش حرفی برای گفتن داشت. بی‌سواد بود. اما ارجاعات تاریخی خوبی به موضوعات می‌داد.

یادم هست در یکی از روزهای گرم مردادی از او که در روی پیراهنش علاوه بر یک کت، پالتوی زخیمی  پوشیده بود پرسیدم: چرا در این گرمای سوزان کت و پالتو  پوشیده‌ای.

گفت: بچه جان هر چیزی که جلوی سرما را بگیرد جلوی گرما را هم خواهد گرفت.

حالا از من خواهید پرسید چه ارتباطی بین دو زیستان، باباپیر، پالتو و مدیران وجود دارد. عجله نکنید بالاخره با هم به نتیجه‌ای خواهیم رسید.

این قصه باباپیر بر می‌گردد به اوایل دهه پنجاه و دوران نوجوانی ما.

بزرگتر که شدم.آدم‌های دور برم را در موقعیت‌های متفاوت در نقش‌های متفاوتی دیدم. دیدم کم کم ماسک وارد ادبیات سیاسی ما شد و افراد چند چهره برای هر موقعیت یک ماسک بر چهره خودشان می‌زدند. و این آدم‌ها در شرایط متفاوت به موقعیت متفاوتی می‌رسیدند برای حفظ جایگاه و انباشت ثروت.

خوب تا حالا رسیدیم به پالتو و ماسک. اما  در دهه گذشته تقریبا کار از پالتو و ماسک گذشته و به تغییر رنگ و هویت رسیده بود و اوج آن رسیده به چند سال گذشته.

در ایران بزرگ اسلامی چند سال است که دو جناح سیاسی چپ و راست هر چند سال یک‌بار در حال انتقال قدرت و جابجایی مدیریت برای سکان‌داری کشور هستند. این دو گروه طی یک پوست اندازی سیاسی به دو گروه اصلاح طلب و اصول گرا تبدیل شده‌اند و تا این جای کار هم هیچ ایرادی بر این سیاست وارد نیست و بسیار هم خوب است برای تمرین دموکراسی و انتقال قدرت.

اما آنچه امروزه سازمان‌های دولتی از آن رنج می‌برند از وجود این دو گروه سیاسی نیست. بلکه پدیده‌ای است به نام آفتاب پرستی که دوستان حقوق‌دان من آن را مدیربت دو زیستی نام نهاده‌اند.

در این شیوه مدیریت دوزیستی، بعضی از مدیران به شکل آفتاب‌پرست هر لحظه خود را به رنگی درمی‌آورند و برای رسیدن به موقعیت مد نظرشان به سمتی که قدرت وجود دارد در حال تغییر رنگ، کرنش و سرتعظیم فرود آوردن هستند. و این شیوه مدیریت دوزیستی یا آفتاب‌پرستی، در بیشتر مواقع سازمان را از آن مأموریت اصلی خود دور خواهد کردو بیشتر وقت مدیر در حال رنگ عوض کردن و باج دادن به ابزار قدرت برای ماندگاری بیشترخواهد شد.

پس دیدیم در ادوار مختلف هر چیزی کارکرد خاص خود را دارد. روزگاری که برای هدر نرفتن دمای بدن چه در سرما و چه در گرما از ابزاری به نام پالتو استفاده می‌شود. در دیگر روزها برای رسیدن به ثروت از ابزار دیگری به نام ماسک استفاده می‌شود و در روزگاری دیگر برای رسیدن به قدرت از ابزاری به نام تغییر هویت استفاده می‌گردد.

حال باید دید دولت بعدی با این آفتاب‌پرستان چه خواهد کرد. آیا دو زیستی ادامه خواهد داشت یا شفافیت و دولت شیشه‌ای شکل خواهد گرفت، از دست این دولت که کاری برنیامد!

آیا دروازه قدرت بر روی ریاکاران و آفتاب‌پرستان بسته خواهد شد؟

* روزنامه نگار