سدی که فقط حرفش بود

پایگاه خبری زرک ـ ۱۳ سال از آغاز پروژه بزرگ سد معشوره در لرستان می‌گذرد، اما همچنان این طرح ملی در هاله‌ای از بلاتکلیفی، کمبود اعتبار و جابه‌جایی پیمانکاران قرار دارد. طرحی که قرار بود حیات کشاورزی و تأمین آب در چند شهرستان را تضمین کند، حالا به ویترین پروژه‌های نیمه‌تمام استان تبدیل شده است.

سد معشوره یا همان "گاوشمار" که از سال ۱۳۹۲ در لرستان کلنگ‌زنی شد، همچنان در آغاز راه متوقف مانده و عملیات اجرایی آن به‌صورت جدی پیش نرفته است. این سد که هدف اصلی آن مهار سیلاب‌ها، تأمین آب کشاورزی و تولید برق بود، قرار بود بیش از پنج شهرستان استان از جمله خرم‌آباد، کوهدشت، نورآباد، چگنی و پلدختر را تحت پوشش قرار دهد، اما به دلایل متعدد، هنوز به مرحله عملیاتی قابل‌قبولی نرسیده است.

پس از وقوع سیلاب ویرانگر سال ۱۳۹۸ که خسارتی بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومان به استان وارد کرد، دوباره نام معشوره در صدر مطالبات عمومی و محافل کارشناسی قرار گرفت. بسیاری معتقد بودند اگر این سد در زمان مقرر ساخته می‌شد، می‌توانست بخشی از خسارات ناشی از سیلاب را کاهش دهد. با این حال، گذشت زمان و تکرار وعده‌ها، تغییر محسوسی در روند اجرای پروژه ایجاد نکرده است.

در سال‌های گذشته، هدف‌گذاری اولیه سد معشوره ذخیره‌سازی ۲۷۱ میلیون مترمکعب آب از رودخانه کشکان بود، اما بعدها این میزان به ۱۸۵ میلیون مترمکعب کاهش یافت؛ عددی که در برابر ظرفیت‌های طبیعی استان و نیاز آبی منطقه، ناچیز به نظر می‌رسد. لرستان با داشتن ۱۱ درصد منابع آب کشور، فقط نیم درصد از سهم سدهای ایران را دارد؛ آماری که از نگاه بسیاری از کارشناسان، تناسبی با موقعیت جغرافیایی و اقلیمی استان ندارد.

علیرغم قرار گرفتن سد معشوره در فهرست اولویت‌های وزارت نیرو، هنوز تکلیف پیمانکار اصلی آن مشخص نشده است. هرچند داریوش حسن نژاد مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان اعلام کرده که مناقصه انتخاب پیمانکار جدید برای احداث بدنه اصلی سد در مردادماه امسال برگزار خواهد شد، اما تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد این وعده‌ها نیز ممکن است در گردونه بروکراسی و کمبود اعتبار گرفتار شود.

طبق اعلام مسئولان استانی، تاکنون بیش از شش هزار میلیارد ریال برای مطالعات و اقدامات مقدماتی سد هزینه شده است، اما پیشرفت فیزیکی پروژه تنها بین ۱۰ تا ۱۵ درصد ارزیابی می‌شود. این در حالی است که استاندار لرستان تأکید کرده معشوره یکی از پروژه‌های راهبردی استان است و با معیشت و امنیت آبی مردم گره خورده است.

اوایل تابستان امسال نیز استاندار از افزایش ۳۰۰ درصدی اعتبار پروژه نسبت به سال قبل خبر داد. به گفته وی، بیش از پنج هزار میلیارد ریال از محل اعتبارات استانی و ملی به این پروژه اختصاص یافته، اما هنوز برای تأمین منابع تکمیلی از محل فاینانس و منابع نفتی در حال رایزنی هستند.

از سوی دیگر، پایان فعالیت پیمانکار پیشین و جمع‌آوری تجهیزات کارگاهی از محل پروژه، نگرانی‌ها درباره توقف کامل طرح را افزایش داده است. هرچند مسئولان این موضوع را رد کرده‌اند، اما اظهارات‌شان نشان می‌دهد وضعیت فعلی پروژه مطلوب نیست و سرنوشت آن همچنان در ابهام قرار دارد.

در مجموع، سد معشوره به پروژه‌ای نمادین از چالش‌های توسعه‌ای در لرستان بدل شده است. پروژه‌ای که می‌توانست بخشی از عقب‌ماندگی‌های زیرساختی منطقه را جبران کند، اما اکنون در پیچ‌و‌خم اعتبارات و تصمیم‌گیری‌های متناقض گرفتار شده و همچنان چشم هزاران کشاورز و خانوار لرستانی به تحقق وعده‌هایی دوخته شده که از ۱۳ سال پیش گفته می‌شوند، اما عملی نمی‌شوند.

پایان پیام/