كرونا ويروس و ذهنيت‌هاي طرحواره‌اي

الهام شريفي نيا* ـ زرك

در رویکرد طرحواره درمانی، موضوعی مطرح است به نام «ذهنیت‌ها» که انواع مختلفی دارد. احوال این روزهای مردم جامعه در شرایط مقابله با کرونا را می‌توان به کمک دو نوع از این ذهنیت‌ها، تعبیر و تفسیر کرد.

۱. ذهنیت کودک بی انضباط:

نشانه‌ها:
فرد در خویشتن‌داری و رعایت نظم و انضباط دارای مشکلات زیادی است. این ذهنیت باعث می‌شود فرد از مسئولیت‌پذیری شخصی و اجتماعی حتی در شرایط بحرانی فرار کند. در نتیجه اغلب به او برچسب‌هایی مثل شلخته، تنبل و آلوده زده می‌شود.
رفتار فردی که این ذهنیت را دارد در این شرایط کرونایی به نحوی است که اهمیتی به شست و شوی دست‌ها، استفاده از ماسک، ژل بهداشتی و دستکش نشان نمی‌دهد.

۲. ذهنیت کودک تکانشی:
نشانه‌ها:
این فرد بر مبنای اصل لذت و هیجانات آنی عمل می‌کند. اغلب تحمل به تعویق انداختن نیازهای زودگذر خود را ندارد و از اجرای محدودیت‌ها و قوانین زندگی اجتناب می‌کند. غالباً بی‌طاقت و ناشکیباست و به او برچسب «خودخواه» زده می‌شود.

رفتار فردی که این ذهنیت را دارد در این شرایط کرونایی به نحوی است که با وجود ممانعت از ترددهای غیرضروری نمی‌تواند در منزل بماند و به بهانه‌های مختلف عزم بیرون رفتن می‌کند و در برابر گوشزدهای اطرافیان، پرخاشگری کرده یا بی‌توجهی می‌کند.

یکی از نیازهای اساسی و هیجانی کودک که در نظریه طرحواره به آن اهمیت داده می‌شود نیاز به رویارویی با ناکامی و محدودیت‌های واقع بینانه است که اگر والدین موفق نشوند به خوبی این نیاز را در کودک برطرف کنند، کودک در بزرگسالی دچار این دو نوع ذهنیت می‌شود.

* روانشناس و مشاور خانواده