توسعه لرستان؛ از شعار تا عمل راهبردی
نویسنده: مجتبا ترکارانی | تحریریه زرک [1]
در حالی که واژه "توسعه" این روزها به تکیه‌کلام اغلب مدیران لرستانی بدل شده، پرسشی جدی پیش‌روست: آیا این گفتارها نشانی از یک راهبرد عملی‌اند یا صرفاً خطابه‌هایی بدون پشتوانه اجرایی؟
با آغاز به‌کار استاندار جدید لرستان، بار دیگر واژه‌ی پرتکرار «توسعه» در محافل رسمی و رسانه‌ای استان طنین‌انداز شده است. اما آیا این واژه از مرزهای شعار فراتر خواهد رفت یا در همان حد کلامی باقی می‌ماند؟ برای پاسخ به این پرسش، باید نگاهی دقیق‌تر به ابعاد واقعی توسعه و نحوه تحقق آن انداخت.
گفتمان توسعه؛ از تکرار تا نهادینه‌سازی
نخستین گام در مسیر توسعه، شکل‌گیری یک گفتمان واقعی و نه صوری است. گفتمان توسعه زمانی مؤثر خواهد بود که نه‌تنها در زبان مسئولان، بلکه در رفتار اداری، ساختار ذهنی مدیران، و باور عمومی جامعه نفوذ کند. تا وقتی میل به نظم، یادگیری و مشارکت در فرایند توسعه به بخشی از فرهنگ اداری و اجتماعی تبدیل نشود، سخن گفتن از توسعه صرفاً تکرار الفاظ خواهد بود.
پیشنهاد می‌شود مدیران ارشد استان، به‌ویژه استاندار، از ظرفیت دانشگاهیان، متخصصان و مشاوران توسعه‌ای بهره بگیرند و گفتمان توسعه را در قالب نشست‌ها، کارگاه‌ها و همایش‌های فکری به بدنه اداری تزریق کنند.
مدیریت و سازمان‌دهی توسعه؛ ضرورت انتخاب مدیران همسو و کارآمد
تحقق اهداف توسعه‌ای بدون ساختار مدیریتی منسجم امکان‌پذیر نیست. تأخیر در تعیین مدیران کلیدی، به‌ویژه در حوزه‌های اقتصاد، صنعت، کشاورزی و فرهنگ، می‌تواند فرصت‌های طلایی را بسوزاند. مدیرانی باید انتخاب شوند که هم درک نظری مناسبی از توسعه داشته باشند و هم توان عملیاتی‌کردن سیاست‌ها را داشته باشند. این مدیران باید با سیاست‌ها و نگرش استاندار هماهنگ باشند و بتوانند نقشه راه توسعه را به‌درستی اجرا کنند.
سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی توسعه؛ بازنگری گذشته، طراحی آینده
تدوین سیاست‌های توسعه‌ای بدون بازخوانی تجربه‌های پیشین، راهی به ناکجاآباد است. اسناد توسعه لرستان در گذشته اغلب مجموعه‌ای نامنسجم از پروژه‌ها بوده‌اند که فاقد منطق نظری یا اولویت‌بندی راهبردی بوده‌اند. ضروری است سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گزارشی دقیق از علت ناکامی این برنامه‌ها ارائه دهد و بر پایه آن، برنامه‌ای واقع‌گرایانه و علمی برای آینده تدوین شود.
ارزیابی توسعه؛ عبور از آمارزدگی به پایش واقعی عملکرد
یکی از چالش‌های جدی در لرستان، اتکای صرف به آمارهای خام و گاه نامعتبر است. ارزیابی توسعه باید بر پایه شاخص‌هایی دقیق، سنجش‌پذیر و قابل مقایسه با سایر استان‌ها انجام گیرد. این شاخص‌ها باید مبنای برنامه‌ریزی مدیران و همچنین معیار سنجش عملکرد آنان قرار گیرد. در واقع، هر مدیر باید متعهد شود در یک بازه زمانی مشخص، به تحقق اهدافی شفاف بر اساس شاخص‌های توسعه‌ای دست یابد.
فرصت‌سوزی نکنیم
ایده‌های مطرح‌شده در این یادداشت، گام‌های ابتدایی برای آغاز یک تحول هستند. با توجه به شرایط سخت اقتصادی کشور، ضروری است مدیران استان با پرهیز از شعارزدگی و با استفاده از ظرفیت‌های علمی، مدنی و خصوصی، بستر یک توسعه پایدار را فراهم کنند. توسعه لرستان باید از یک خطابه کلامی به یک راهبرد ملی و بومی تبدیل شود—فرصتی که اگر امروز از دست برود، فردا ممکن است دیگر بازنگردد.