مقدمه: روایت زخم خورده عدالت

پایگاه خبری زرک [1] ـ حمزه روزبهانی ـ ۷ تیر ۱۳۶۰، تنها یک روز در تقویم نیست؛ نماد زخمی است که بر پیکر عدالت وارد شد، اما به‌جای فروپاشی، درختی از مقاومت و آگاهی در دل آن جوشید. در این روز، یکی از شوم‌ترین جنایات سیاسی علیه انقلاب اسلامی ایران به وقوع پیوست. آیت‌الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی، رئیس دیوان عالی کشور و بیش از ۷۰ تن از اعضای ارشد حزب جمهوری اسلامی، در انفجار دفتر مرکزی حزب به دست سازمان منافقین به شهادت رسیدند.

این گزارش تلاش می‌کند ضمن بازخوانی ابعاد سیاسی، فرهنگی و حقوقی این حادثه، نقش دکتر بهشتی در نهادسازی قوه قضائیه، مفهوم عدالت در جمهوری اسلامی، و بازتاب این واقعه در تاریخ معاصر ایران را تحلیل کند.

۱. آیت‌الله دکتر بهشتی؛ فقیهی با ساختار ذهنی مدرن

دکتر بهشتی را نمی‌توان فقط به‌عنوان یک مقام قضایی یا عضو حزب شناخت؛ او یکی از اصلی‌ترین نظریه‌پردازان نظام جمهوری اسلامی بود. تحصیل‌کرده حوزه علمیه قم و دانشگاه‌های آلمان، کسی که فلسفه اسلامی را با نگاه به عدالت اجتماعی بازتعریف کرد.

وی با درک عمیقی که از ساختارهای حقوقی جهان داشت، پس از انقلاب اسلامی در تدوین قانون اساسی، پایه‌گذاری دستگاه قضایی، و تربیت نیروهای متعهد نقش کلیدی ایفا کرد. او معتقد بود: «عدالت، روح اسلام است و قوه قضائیه، ضامن تحقق این روح در جامعه.»

۲. ۷ تیر ۱۳۶۰؛ تروریسم علیه عدالت

در گرماگرم تحولات سیاسی دهه اول انقلاب، و پس از عزل بنی‌صدر، گروهک تروریستی منافقین تصمیم گرفت با یک حمله‌ نمادین، ساختار سیاسی و حقوقی کشور را در هم بشکند. در شامگاه ۷ تیر، انفجار شدیدی در دفتر حزب جمهوری اسلامی واقع در سرچشمه تهران، باعث شهادت آیت‌الله بهشتی و ۷۲ تن از نخبگان سیاسی شد.

این حادثه در واقع، حمله‌ای علیه عدالت‌خواهی، استقرار نظام مردم‌سالار اسلامی، و عقلانیت سیاسی انقلابی بود. شهید بهشتی پیش از شهادتش بارها تأکید کرده بود: «راه ما راه وحدت، عدالت، عقلانیت و مردم است.»

۳. بازتاب اجتماعی و سیاسی حادثه ۷ تیر

این واقعه تلخ، در کوتاه‌مدت شوک‌آور و در بلندمدت ماندگار شد. در نگاه اول، می‌توانست باعث انفعال و ترس در نیروهای انقلابی شود. اما در عمل، این فاجعه، به نقطه‌ای برای انسجام دوباره نیروهای متعهد تبدیل شد. مردم در سراسر کشور با راهپیمایی و بزرگداشت شهدا، راه آن‌ها را ادامه دادند.

حضرت امام خمینی (ره) در پیامی تاریخی فرمودند: «بهشتی یک ملت بود برای ما... مظلوم زیست و مظلوم مُرد. خار چشم دشمنان اسلام بود.»

۴. ۷ تیر و قانون اساسی؛ عدالت به‌مثابه ستون انقلاب

در بندهای مهمی از قانون اساسی جمهوری اسلامی، به عدالت اجتماعی، استقلال قوه قضائیه، حمایت از حقوق ملت و مبارزه با ظلم و فساد تأکید شده است. دکتر بهشتی یکی از اصلی‌ترین معماران این مفاد بود. نگاه او به عدالت، صرفاً حقوقی نبود؛ بلکه عدالت را یک ساختار فرهنگی، اجتماعی و حتی روانی می‌دانست.

حادثه ۷ تیر، تلاش دشمن برای تخریب همین ساختار بود. اما ثبات جمهوری اسلامی پس از آن، نشان داد که عدالت در ایران، بر خون شهیدان پایه‌گذاری شده است.

۵. بازخوانی نقش رسانه‌ها و وظیفه امروز ما

رسانه‌ها در بازتاب واقعه ۷ تیر باید رویکردی دوگانه اتخاذ کنند: هم به روایت مستند و دقیق تاریخی بپردازند، و هم آموزه‌های امروزین این حادثه را منتقل کنند. مفاهیمی مانند:
- استقلال قوه قضائیه  
- مقابله با تروریسم فکری و رسانه‌ای  
- روشنگری عمومی درباره عدالت اسلامی  
- معرفی شهید بهشتی به‌عنوان الگوی قاضی تراز انقلاب

امروز بیش از همیشه نیازمند بازتعریف عدالت در گفتار رسانه‌ای هستیم، به‌ویژه در فضای مجازی که تفسیرهای سطحی و هیجانی غلبه یافته است.

نتیجه‌گیری: عدالت زنده است

هفتم تیر هر سال، نه فقط یادبود یک جنایت، بلکه نماد تداوم مسیر عدالت‌محور جمهوری اسلامی ایران است. شخصیت دکتر بهشتی، با آن که ترور شد، اما در حافظه فرهنگی ملت ایران زنده است. او نماد قضاوت سالم، عقلانیت انقلابی، دیانت روشنفکرانه و صداقت در قدرت بود.

در دورانی که مفاهیم عدالت و اخلاق در سطح جهانی با چالش مواجه‌اند، بازگشت به الگوهایی چون شهید بهشتی، برای بازسازی گفتمان عدالت ضروری است.

انتهای پیام/